· Edmund Burke (1729 - 1797)
‘’Het tijdperk van sofisten, economen en rekenaars is aangebroken: de glorie van Europa is voorgoed gedoofd.’’ Toen al dit gesomber dus.
· Verlichting (18e eeuw)
De Verlichting of Eeuw van de Rede was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met de 18e eeuw. Het was een reactie op het dogmatische autoriteitsgeloof.
Wat maakt de Verlichting zo speciaal? 1. De opstand tegen het gezag 2. Rationalisme 3. Verlichtingsgedachte 4. Cultuuroptimisme 5. Terug naar de Natuur 6. Humanisering 7. Mensenrechten.
Een prachtige lijst. 1. Geïnspireerd door de Engelse natuurwetenschappen (denk aan Newton) en door de filosofen (Locke) trokken de Franse verlichtingsfilosofen ten strijde tegen het bestaande gezag. Voltaire, Montesqieu. Dit mondde uit in de revolutie van 1789. 2. Voortbouwend op het Empirisme van Hume. De rede werd herontdekt en dat leidde tot 3. De verlichtingsgedachte. De brede laag van de bevolking moest worden bereikt. Veel nadruk op scholing. En dat brengt ons op 4. Cultuuroptimisme. Al die vooruitgang was onstuitbaar en zou tot meer voorspoed leiden. Rousseau met zijn edele wilde was representant voor 5. Terug naar de natuur. In de maatschappij huist het kwaad en de natuur is onschuldig, de oermens was waarachtig en puur. 6. De mens stond, ook in het christendom, steeds meer centraal en dat leidde weer tot 7. Mensenrechten. In Frankrijk waren ze vaak wat praktischer dan de Engelsen, dus de nadruk lag op de rechten die alle mensen hebben, enkel omdat ze geboren worden. Ook de Amerikaanse grondwet (ook uit die tijd) grijpt hierop terug. Vrijheid, gelijkheid en broederschap, het motto van de revolutie.
· Arthur Schopenhauer (Duitsland 1788 – 1860)
De grote pessimist. We hebben verlangens die nooit echt worden vervuld, er is geen echt doel in het leven en een levensloop is een keten van klein en groot leed. Aangename verrassing is het boek Bespiegelingen over levenswijsheid. Hoe halen we het meeste uit het leven? Belangrijkst hoort te zijn: het ik, het karakter, als tweede staat bezit, titel en inkomsten. En laatste hoort te staan: wat vinden ze van me. Maar dat werkt anders, dat laatste vinden we juist heel belangrijk. Overigens is bewegen voor S. juist heel belangrijk! Meningen van anderen zijn vaal afgunst of vleierij en dus weinig zinnig. Dat is des te meer zo in deze tijd van social media.
· Alexis de Tocqueville (Frankrijk 1805 – 1859)
Standaardwerk is Over de democratie in Amerika. De aristocratie verbindt de mensen, er is een ketting van gezag. Te veel autonomie leidt tot stress. Als de politiek weer belangrijk wil worden moet ze aristocratisch durven denken, trots zijn op het publieke debat, het publieke leven. In een democratie ligt tirannie steeds op de loer, neem een referendum, dat zal de zaak niet beter maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten