· John
Locke (1632-1704)
John
Locke is een belangrijke filosoof van de Verlichting en wordt
beschouwd als vader van het liberalisme. Samen met George Berkeley en
David Hume behoort hij tot het Britse empirisme, dat traditioneel
tegenover het continentale rationalisme staat.
Hij
was tijdens zijn studie in Oxford meer geïnteresseerd in de moderne,
wetenschappelijke methode van tijdgenoten Descartes en Newton dan in
het klassieke curriculum. Maar in weerwil van Descartes' twijfel aan
de zintuiglijke waarneming, houdt Locke vast aan de ervaring als
bron van kennis. Hij bestrijdt de rationalistische theorie van
'aangeboren ideeën'. Volgens Locke is het bewustzijn een
'onbeschreven blad' (tabula rasa): onze ideeën zijn afkomstig uit
combinaties van denkbeelden, die gebaseerd zijn op indrukken van de
zintuiglijke waarneming. Hij is dus Empirist. Wat de
precieze aard is van de werkelijkheid laat Locke buiten beschouwing.
Dezelfde
common sense toont Locke in zijn politieke verhandelingen.
Locke maakte het sociaal contract de basis van zijn pleidooi voor
volkssoevereiniteit, de gedachte dat de vorst of de regering de wil
van het volk moet weerspiegelen. Absolutisme wijst hij af (er bestaat
geen 'aangeboren' goddelijk recht om te regeren), burgers moeten
enkel worden beschermd om hun recht op 'Life, health, liberty, or
possessions' na te streven. Let op de inpassing van Eigendom, Locke
was een welvarend man. Lockes politieke filosofie bereidt de weg voor
de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring in 1776.
en
als extra de filosofische deelterreinen:
· Deelgebieden
1. Logica
en retorica – redeneren en overtuigen – wat is denken? Welke
middelen gebruik je om iemand te overtuigen? Wat is een
drogredenering?
2. Metafysica
– zijn – Wat is werkelijkheid? Wat is het verband tussen denken
of taal en werkelijkheid?
3. Epistemologie
- Kenleer – kennen en weten – Wat is echte kennis? Wat is
waarheid? Wanneer weet je iets? Wanneer is kennis wetenschappelijk?
4. Esthetica
– kunstfilosofie – scheppen – Wat is schoonheid? Zijn er
algemene uitspraken geldig over wat mooi en lelijk is of is dat
smaak?
5. Ethiek
– handelen – Wat is goed of een goede handeling? Is er vrije wil?
6. Sociale
en politieke filosofie – samenleven – Wat is rechtvaardig? Waarom
onderwerp je je aan wetten? Wanneer is macht legitiem?
7. Cultuurfilosofie
– waarderen – Wat is cultuur? En de verhouding met natuur? Kun je
culturen vergelijken? Hoe staat het met de huidige cultuur?
8. Filosofische
antropologie - mens zijn – Wat maakt mensen tot mensen? Waarin
onderscheiden ze zich van dieren?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten