Satsang, Douwe Tiemersma, 2013, p. 271
Lente-ervaring
Gouda, 17 maart 2010
Douwe Tiemersma: Het wegvallen van de ik-persoon is heel iets kleins: iets verdraait even en het ikje is weg. Soms wordt het pas duidelijk wanneer er zware negatieve ervaringen zijn. Soms wordt het ineens
duidelijk wanneer er een positieve ervaring is, bijvoorbeeld de ervaring van de lente in de laatste paar dagen. Iedereen vindt de bloeiende krokussen prachtig. Als het kan ga je naar buiten toe. Dan is er de ervaring dat het leven zo maar weer opbloeit na de winter. Wat gebeurt er dan in de sfeer van jezelf? Als je de natuur, de tuin, het park ingaat en geniet van het uitbottende leven, is er geen ik-persoon. Die is er alleen als je het genieten met kracht weer naar je eigen ik-persoon terughaalt en er weer psychologisch over gaat praten: o ja natuurlijk, na die winter is het nu weer voorjaar en dat is een fijn gevoel. Dus dan is er weer het geklets van een persoon die alles weer op zijn ik betrekt en er commentaar op geeft. Maar zie wat het verschil is met die eerstgenoemde authentieke ervaring. Dat verschil moet je ontzettend scherp zien, want daar wordt steeds dezelfde fout gemaakt. Je komt buiten en je ziet de krokussen bloeien, vogels hoor je zingen. De eerste authentieke, directe ervaring is er zonder de aanwezigheid van een ik. Er is een heel duidelijke non-dualiteit met het leven dat zich ontplooit. Je ervaart dan dat je eigen lichamelijke sfeer in dat Leven is opgenomen.
duidelijk wanneer er een positieve ervaring is, bijvoorbeeld de ervaring van de lente in de laatste paar dagen. Iedereen vindt de bloeiende krokussen prachtig. Als het kan ga je naar buiten toe. Dan is er de ervaring dat het leven zo maar weer opbloeit na de winter. Wat gebeurt er dan in de sfeer van jezelf? Als je de natuur, de tuin, het park ingaat en geniet van het uitbottende leven, is er geen ik-persoon. Die is er alleen als je het genieten met kracht weer naar je eigen ik-persoon terughaalt en er weer psychologisch over gaat praten: o ja natuurlijk, na die winter is het nu weer voorjaar en dat is een fijn gevoel. Dus dan is er weer het geklets van een persoon die alles weer op zijn ik betrekt en er commentaar op geeft. Maar zie wat het verschil is met die eerstgenoemde authentieke ervaring. Dat verschil moet je ontzettend scherp zien, want daar wordt steeds dezelfde fout gemaakt. Je komt buiten en je ziet de krokussen bloeien, vogels hoor je zingen. De eerste authentieke, directe ervaring is er zonder de aanwezigheid van een ik. Er is een heel duidelijke non-dualiteit met het leven dat zich ontplooit. Je ervaart dan dat je eigen lichamelijke sfeer in dat Leven is opgenomen.
Het gaat dus om het leven dat zich in de lente weer ontplooit. Dat leven heeft niks met een ik te maken. In de directe, authentieke ervaring van de uitbottende natuur, van de actieve dieren, ben je zelf ook deel van het leven. Het leven wordt wakker, groeit en bloeit en voor zover jezelf een lichaam bent, ervaar je dat je daaraan deel hebt. De authentieke ervaring van de lente is de zijnservaring dat je deel hebt aan het leven dat universeel is, dat er een non-dualiteit is van jezelf en dat leven, van je eigen energie en de kosmische energie. Je ervaart dat alle activiteit vanuit het leven zelf voortkomt. Dus dan vraag je niet meer naar de ‘zin van je leven’. Zulke vragen zijn iets van de denkende geest. In het denken kom je gemakkelijk tot de vaststelling ‘niets heeft zin’. In de voorjaarservaring stel je vast dat alles zin heeft. Die zin zit in de vitaliteit van het leven zelf. Die zin is daarmee toch direct gegeven? Er is geen ik-centrum dat iets moet regelen vanuit een zingeving. Het leven ontplooit zich vanuit zichzelf. En er zijn geen grenzen aan dat leven. Het is universeel. Voor zover je zelf een stuk levensenergie bent, ervaar je dat je deel hebt aan die kosmische levensenergie. Je ziet dat alles daarbinnen vanzelf gaat. Dat groeien, dat bloeien, die activiteit van nesten bouwen, dat alles gaat vanzelf. Dat de mensen actiever worden, gaat ook vanzelf. Het heeft nog een opvallend aspect, namelijk dat de deelname aan dat gebeuren vreugde geeft. Iedereen vindt het prachtig. Hoe meer alles uitbot, hoe prachtiger het is én hoe vreugdevoller het is. De lente is toch één groot feest? Eén grote vreugde van de lente. Zijn er dan nog muizenissen van een ik-persoon? Dit alles kun je heel duidelijk herkennen in je eigen ervaring. Als je die lente-essentie van die zijnservaring kunt herkennen, die universele levensenergie, en op een bewuste manier kunt bevestigen – zo zit het – blijft die toestand bestaan. Mijn zijnswijze is een universeel zijn/bewustzijn/ik-ben zonder grenzen, een universele bloei. Daar zijn toch helemaal geen ik-zorgen meer? Dat is bij iedereen zo.
Als je weer een centrum-verkrampt ik construeert, is dat heel jammer, want daarmee verpest je de hele toestand. Het punt is dus dat wanneer zo’n open zijnservaring zich voordoet, je het op dat moment herkent. Elke keer wanneer zo’n authentieke ervaring opkomt – en die komt regelmatig op – betekent dat een grote mogelijkheid voor je om werkelijk door je beperkingen heen te breken. Er zijn kansen genoeg, ze zijn er continu. Het gaat erom dat je ergens een kans oppikt en dat zo de doorbraak komt. Blijf helder, want dan zie je steeds meer van dat soort openingen. Als je ergens zo’n opening herkent en die beweging door laat gaan, is er de doorbraak. Als je de verschillende mogelijkheden van opening en sluiting duidelijk herkent, omdat je ze langzamerhand hebt leren kennen door te kijken, dan weet je precies hoe alles werkt. Dan weet je hoe het werkelijk zit en dán gaat het zich stabiliseren. Daarom is het belangrijk dat je heel precies ziet welke kleine verschuiving plaatsvindt vanuit zo’n authentieke zijnservaring waarin alles open is naar die kunstmatige verkrampte toestand waarin een ik alles weer op zichzelf betrekt – en andersom. Vanuit je kennis van die processen kun je je oriëntatie zo houden dat de authentieke sfeer mag blijven. Dan kan er best even een denkproces zijn, maar dat laat je maar langs je heen gaan, terwijl je bij de directe zijnservaring blijft. In die zijnservaring zit zowel het aspect van jezelf als van alles wat er maar is. Dáárin zit de non-dualiteit. Je ziet de narcissen bloeien in de zon en je ervaart jezelf ook als een brokje levensenergie in de zon. Nu, dan is er toch geen scheiding meer? En dan is er de vreugde. Vreugde ontstaat altijd bij het wegvallen van scheidingen. Is dat herkenbaar? Is dat zó herkenbaar ‘dit is het’ dat deze herkenning een definitieve doorbraak betekent? De ervaring van de levensenergie buiten van de planten, bloemen, vogels en de ervaring van de levensenergie in je eigen lichamelijke sfeer gaan samen. Je wordt je bewust van de ene levensenergie in één ruimte. Ervaar dan maar dat je even groot bent als de kosmische levensenergie zonder grenzen. Er is een universeel zijn, en dat ben je je ook nog bewust. Daarom is er ook universeel bewust-zijn en dat geeft universele gelukzaligheid. Nu, die sat-chit-ananda stap je zomaar in door even naar buiten te gaan. Als dat op duidelijke wijze je werkelijkheid is, krijg je een besef van het absolute. Voor iedereen is dat tot op bepaalde hoogte duidelijk. Voor iedereen! Wanneer iemand in je naaste omgeving alleen maar in elkaar gedoken verkrampt zit te zijn, dan zeg je toch: ‘Joh, ga lekker naar buiten toe en geniet van de lente.’ Dat zegt toch iedereen; dat is toch normaal. Als het bij die ander zwaar is, noemen we die verkramping pathologisch. Maar als jij, na het even ruim te zien, even later terugkeert in de beperking, dan is dat toch ook pathologisch?
Bekijk het dus maar op het niveau van het organisme, bijvoorbeeld het gaan bloeien van de hyacintenbol. Daar zit leven in en dat gaat zich vanzelf ontplooien. Een hyacint die boven de grond uitkomt zit toch niet te denken: ‘ik geloof het wel.’ Dat heb je alleen bij sommige mensen. Wat is de natuurlijke toestand? Dat het leven zich ontplooit. Hoe ver? Eindeloos. De levensenergie is universeel. Zeker, in de natuur heb je allerlei factoren waardoor een organisme niet tot volledige ontplooiing kan komen. Maar in principe is het wel diezelfde ontplooiing die doorgaat. Maar wat gebeurt er bij mensen? Voordat een uitwendige factor werkelijk remmend kan werken, zitten ze al intern de levensenergie tegen te houden, zodat die zich niet kan ontplooien. Dat is absurd.
Het leven is één groot wonder. Daarom ben ik biologie gaan studeren. Maar als je het leven een wonder vindt, kun je het bij die studie moeilijk krijgen. De biologische wetenschap is tegenwoordig vrijwel alleen maar biochemie en biofysica. Dan zit je op een laboratorium en heb je met de levende natuur niet veel meer te maken, omdat je vooral met mentale modellen en constructies bezig bent waarin het leven afwezig is. Bij vrijwel elke academische studie is dat zo. Bij de studie filosofie: de studenten komen met authentieke vragen zoals ‘wie ben ik?’ Maar het theoretische bezig zijn leidt gemakkelijk tot niet meer dan een kop vol denkconstructies. En die worden lang niet altijd teruggekoppeld aan de eigen levenservaring. Zie wat het betekent bij je authentieke zijnservaring van genieten, verwondering en vreugde te blijven. Die heeft een diepte tot in het absolute. Jammer, dat het volledig openbloeien van de lente-ervaring zo vaak wordt tegengehouden.
