Uit een advaitagesprek met Douwe Tiemersma te Gouda op 3 maart 2004 – Deel 1
Wakker zijn op het subtiele niveau
Het proces van herkenning van jezelf als openheid gaat door. Gelukkig gaat dat bij iedereen door. Er zijn steeds meer mensen die dat open-zijn herkennen. De belangrijke dingen gebeuren daarbij op het subtiele vlak, voorafgaande en voorbij het denken. Het is duidelijk: daar ben je ook aanwezig, ook dat is je eigen sfeer, zelfs meer dan de sfeer van het ‘ik denk’, de sfeer van de woorden.
Dan ga je ook zien dat in het onderricht de woorden steeds minder belangrijk worden, dat het daarbij steeds meer gaat om een directe werking, om een direct gebeuren zonder woorden, zonder denken. Wanneer je de woorden als woorden gaat bekijken zijn ze aparte, externe dingen en hooguit kunnen ze dan als middel ergens naar verwijzen. Wanneer je eenmaal de betekenis van de woorden hebt begrepen, moet je niet bij deze woorden blijven staan, niet naar de woorden blijven luisteren, want dan is er direct de waarheid. Op dat subtiele vlak gaat het steeds directer toe. Hoe helderder je daar bent, des te sneller leer je hoe het daar zit. De belangrijke dingen blijven daar gelden: hoe is je oriëntatie, en: laat je je afleiden of niet? Het leren gaat steeds op een directere wijze, als een direct vaststellen. We blijven niet met middelen bezig. De waarheid is er direct, je herkent de waarheid direct. Het enige is daarin te blijven.
Als je daarin helder bent, verliezen de afleidende krachten hun kracht. Dat gebeurt dus door de helderheid van je eigen bewuste aanwezig zijn. Door dat licht kan er geen duisternis komen. Als je je als licht herkent, is het de meest natuurlijke zaak dat het licht er blijft. De zon hoeft ook niet haar best te doen om licht te blijven, want dat is haar natuurlijke aard. Jij hoeft ook niet je best te doen om bewust te zijn, want dat is je eigen aard. Alleen, blijf er wel op een bewuste wijze bij voor zover je je gemakkelijk laat afleiden, als het licht-zijn nog niet spontaan blijft. Dan is een intern bewustzijn noodzakelijk. Dat blijkt vaak zo te zijn, omdat je het licht gemakkelijk vergeet, omdat er toch weer een sluier komt over de helderheid.
Alle vormen worden doorzichtig en vallen in belangrijkheid weg en zijn steeds minder een stimulus om op te reageren. Zo komt er een steeds grotere vrijheid van condities, een steeds grotere onafhankelijkheid.
Vrij zijn is niet het vrij zijn op het niveau van de condities. De moderne mens heeft het steeds op die manier gezocht: door techniek steeds vrijer te worden van condities. Maar, je blijft dan aan allerlei dingen vast zitten, in ieder geval aan de eigen techniek. Op materieel en ook op psychisch niveau gelden nu eenmaal wetmatigheden, op die niveaus zijn er nu eenmaal patronen. Daar is niets mis mee. Vrijheid is vrij-zijn van de hechting aan de condities, in verticale zin, door je identiteit op het niveau van oorzaak en gevolg, van activiteit en techniek los te laten. Als je je zelf herkent op de niveaus van een steeds grotere onafhankelijkheid, van steeds meer vrijheid, dan zie je hoe zeer de gehechtheid aan vorm en activiteit maar een wijze is van denken, een constructie, een geloof. Je ziet dat het geloof op dat niveau bijgeloof is, een vals geloof, want je geeft eindige zaken een oneindigheidsdimensie. Relatieve dingen maak je absoluut. Dat kan voor alle vormen gelden.
Op de ruimere, vrijere niveaus gaat het proces van herkenning en vrij worden op subtiele wijze door. In die sfeer vindt het onderricht op een andere wijze plaats dan in de situatie van het externe onderricht. Herken dat. Zie wat er aan de hand is, wat er gebeurt, hoe het met jezelf zit. Er zijn geen vaste vormen meer van jezelf. Grijp er dus niet meer op terug. Zie dat de vormen allereerst denkvormen zijn. Grijp er niet op terug, want je bent je al verder bewust dan als ‘ik-denk’. Stel het duidelijk vast: dit is het; ik hoef niet meer terug te gaan naar vaste vormen; ik hoef niet meer te grijpen. In die open bewustzijnssfeer gaat de oplossende werking van de openheid verder. De laatste vaste restjes vallen uiteen, de laatste nevels lossen op. Dat is de radicalisering van het proces.
Heeft er iemand hier iets over te vragen? Als het duidelijk is, is het duidelijk. Maar, wees helder zodat je onduidelijkheden onder ogen ziet. Zijn er nog onduidelijkheden? Herken je heel helder wat ik schetste? Wees er voor jezelf geweldig helder in, kristalhelder, zodat er geen vage sfeer of een vage intuïtie blijft. Als je je dat kunt realiseren, betekent dat het helemaal helder wordt, dat het zo werkelijk wordt dat een vernauwing geen kans meer krijgt. Het is een wakker worden op dit niveau.
Ben je wakker op dit niveau? Het is belangrijk dit te kunnen bevestigen. Als je wakker bent, dan kan dat. Als het op een bepaalde manier niet helder genoeg is, stel dat dan ook vast. Het is duidelijk iets anders dan wegdoezelen en de sfeer aardig ruim vinden. Nee, het gaat werkelijk om wakker te worden. Iemand?
...
